Şerap içýän adamlar köplenç çakyr ýazgylary we dykylyklary bilen tanyş bolmalydyrlar, sebäbi çakyr belliklerini okamak we çakyr dykyzlaryny synlamak arkaly şerap hakda köp zat bilip bileris. Emma çakyr çüýşeleri üçin köp içýänler kän bir ähmiýet bermeýärler, ýöne çakyr çüýşeleriniň hem näbelli syrlarynyň bardygyny bilenoklar.
1. Şerap çüýşeleriniň gelip çykyşy
Köp adam bilesigeliji bolup biler, näme üçin çakyrlaryň köpüsi aýna çüýşelere, seýrek bolsa demir bankalara ýa-da plastik çüýşelere guýulýar?
Şerap ilkinji gezek miladydan öňki 6000-nji ýylda ýüze çykypdyr, ne aýna, ne-de demir öndürmek tehnologiýasy ösüpdir, plastmassa-da. Şol döwürde çakyrlaryň köpüsi esasan keramiki bankalarda gaplanýardy. Takmynan 3000-nji ýyllarda aýna önümleri peýda bolup başlady we bu döwürde käbir ýokary derejeli çakyr äýnekleri aýnadan ýasalyp başlandy. Asyl farfor çakyr äýnekleri bilen deňeşdirilende, aýna çakyr äýnekleri şeraba has gowy tagam berip biler. Emma çakyr çüýşeleri henizem keramiki bankalarda saklanýar. Şol döwürde aýna önümçiliginiň derejesi ýokary däldigi sebäpli, öndürilen aýna çüýşeler gaty gowşakdy, bu şeraby daşamak we saklamak üçin amatly däldi. XVII asyrda möhüm oýlap tapyş - kömür bilen işleýän peç peýda boldy. Bu tehnologiýa, aýna ýasalanda temperaturany ep-esli ýokarlandyrdy, adamlara has galyň aýna ýasamaga mümkinçilik berdi. Şol bir wagtyň özünde, şol döwürde dub dykylygynyň peýda bolmagy bilen, aýna çüýşeler öňki keramiki bankalary üstünlikli çalyşdy. Şu güne çenli aýna çüýşeler demir gaplar ýa-da plastik çüýşeler bilen çalşylmady. Birinjiden, taryhy we adaty faktorlar sebäpli; ikinjiden, aýna çüýşeleriň aşa durnuklydygy we çakyryň hiline täsir etmezligi; üçünjiden, çüýşelerdäki garrylygyň özüne çekijiligini üpjün etmek üçin aýna çüýşeler we dub dykylyklary ajaýyp birleşdirilip bilner.
2. Şerap çüýşeleriniň aýratynlyklary
Şerap söýýänleriň köpüsi, çakyr çüýşeleriniň aýratynlyklaryny aýdyp bilerler: gyzyl çakyr çüýşeleri ýaşyl, ak çakyr çüýşeleri aç-açan, kuwwaty 750 ml, aşagynda çukur bar.
Ilki bilen, çakyr çüýşesiniň reňkine seredeliň. XVII asyrda şerap çüýşeleriniň reňki ýaşyldy. Bu, şol wagt çüýşe ýasamak prosesi bilen çäklendirilipdi. Şerap çüýşelerinde köp hapalar bardy, şonuň üçin çakyr çüýşeleri ýaşyl boldy. Soň adamlar, goýy ýaşyl çakyr çüýşeleriniň çüýşedäki şeraby ýagtylygyň täsirinden goramagyna we çakyr döwrüne kömek edendigine göz ýetirdiler, şonuň üçin çakyr çüýşeleriniň köpüsi goýy ýaşyl reňkde boldy. Ak şerap we roza çakyry, adatça aç-açan çakyr çüýşelerine gaplanýar, adamlara has rahatlandyryjy duýgy berip biljek ak şerabyň we roza şerabynyň reňklerini sarp edijilere görkezmek umydyndadyr.
Ikinjiden, çakyr çüýşeleriniň kuwwaty köp faktorlardan durýar. Munuň sebäpleriniň biri henizem 17-nji asyrda, çüýşe ýasamak el bilen edilip, aýna üfleýjilere daýanýardy. Aýna üfleýjileriň öýken kuwwatynyň täsirinde şol döwürdäki çakyr çüýşeleriniň ululygy 600-800 ml aralygyndady. Ikinji sebäp, adaty ölçegli dub çelekleriniň döremegi: daşamak üçin kiçijik dub çelekleri şol döwürde 225 litrde döredilipdi, şonuň üçin Europeanewropa Bileleşigi 20-nji asyrda çakyr çüýşeleriniň kuwwatyny 750 ml-e ýetirdi. Şeýle kiçijik dub barreli diňe 300 çüýşe şerap we 24 guty saklap bilýär. Beýleki bir sebäp, käbir adamlaryň 750 ml 15 stakan 50 ml şerap guýup biljekdigini, maşgalanyň naharda içmegi üçin amatlydygyny pikir edýär.
Şerap çüýşeleriniň köpüsiniň 750 ml bolandygyna garamazdan, häzirki wagtda dürli kuwwatly çakyr çüýşeleri bar.
Ahyrynda, çüýşäniň düýbündäki çukurlar köplenç mifiki bolup, aşaky çukurlar näçe çuň bolsa, şerabyň hili ýokary bolar diýip hasaplaýarlar. Aslynda, aşaky çukurlaryň çuňlugy hökman şerabyň hili bilen baglanyşykly däl. Käbir çakyr çüýşeleri çökündileriň çüýşäniň töwereginde jemlenmegi üçin çukurlar bilen bezelendir, bu çüýrän mahaly aýyrmak üçin amatlydyr. Üzüm öndürýän häzirki zaman tehnologiýasynyň kämilleşdirilmegi bilen, çakyr önümleri çakyr önümçiligi wagtynda gönüden-göni süzülip bilner, şonuň üçin çökündileri aýyrmak üçin çukurlara zerurlyk ýok. Şol sebäpden başga-da, aşaky çukurlar şerabyň saklanmagyny aňsatlaşdyryp biler. Şerap çüýşesiniň düýbüniň merkezi uzaga çekýän bolsa, çüýşäni durnukly goýmak kyn bolar. Emma häzirki zaman çüýşe öndürmek tehnologiýasynyň kämilleşdirilmegi bilen bu mesele hem çözüldi, şonuň üçin çakyr çüýşesiniň düýbündäki çukurlar hil bilen baglanyşykly däl. Kärhanalaryň köpüsi däp-dessurlary dowam etdirmek üçin henizem aşaky çukurlary saklaýarlar.
3. Dürli çakyr çüýşeleri
Seresaply şerap söýüjiler, Burgundy çüýşeleriniň Bordo çüýşelerinden düýbünden tapawutlydygyny görüp bilerler. Aslynda, Burgundy çüýşelerinden we Bordo çüýşelerinden başga-da köp sanly çakyr çüýşeleri bar.
1. Bordo çüýşesi
Adaty Bordo çüýşesi ýokardan aşaklygyna birmeňzeş giňlige eýe bolup, çakyrdan çökündileri aýyrmak üçin ulanylýan aýratyn eginleri bar. Bu çüýşe, işewür elita ýaly çynlakaý we abraýly görünýär. Dünýäniň köp ýerinde çakyrlar Bordo çüýşelerinde ýasalýar.
2. Burgundy çüýşesi
Aşagy sütün, egin bolsa näzik aýal ýaly owadan egridir.
3. Chateauneuf du Pape çüýşesi
Burgundy çüýşesine meňzeş ýaly, Burgundy çüýşesinden birneme inçe we uzyn. Çüýşe “Chateauneuf du Pape”, Papanyň şlýapa we Sankt-Peteriň goşa açarlary bilen çap edildi. Çüýşe takwa mesihi ýalydyr.
Chateauneuf du Pape çüýşesi; Surat çeşmesi: Brotte
4. Şampan çüýşesi
Burgundy çüýşesine meňzeş, ýöne çüýşäniň ýokarsynda çüýşede ikinji gezek fermentasiýa üçin täç gapagy bar.
5. Provence çüýşesi
Provence çüýşesini “S” şekilli owadan gyz hökmünde suratlandyrmak iň ýerliklidir.
6. Alsaý çüýşesi
Alsace çüýşesiniň egni hem owadan egridir, ýöne uzyn gyz ýaly Burgundy çüýşesinden has ýuka. Alsaýdan başga-da nemes çakyr çüýşeleriniň köpüsi bu stili ulanýar.
7. Çianti çüýşesi
Chianti çüýşeleri aslynda doly we güýçli adam ýaly uly garyn çüýşelerdi. Emma soňky ýyllarda Chianti Bordo çüýşelerini ulanmaga ýykgyn etdi.
Muny bilip, bellige seretmän şerabyň gelip çykyşyny takmynan çaklap bilersiňiz.
Iş wagty: Iýul-05-2024